Deniz yüzeyinde sürüklenen büyük boyutlu buz kütlesi.
—Ansİkl. Kıta buzunun buzul cephelerinin dipten oyulma nedeniyle kopması ve soluğanlar etkisiyle erimesi sonucu buzdağı oluşur. Buzdağlan ikiye aynlır: yüzen platformlardan kopmuş masama buzdağlan; vadi buzullarından kopmuş düzensiz buzdağlan. Özellikle Güney Buz denizi' nde gözlenen masamsı buzdağla-nnın temel özelliği, boyutlarının büyüklüğü ve köşeli kenarlarıdır. Düzensiz buzdağlan, aşındırmanın ve masamsı buz-dağlannın devrilmesi sonucudur. (Buz-dağcıkları, sert buzlardan oluşan küçük buzdağlarıdır.)
buzdağının kazdığı oyuk erime sonucu oluşan mağara ve kovuklar
Antarktika’da Arktika'ya oranla çok da- bir ha önemli miktarlarda oluşan buzdağla-rmın sayısı yıldan yıla değişir. Buzdağla-rı, rüzgârların ve akıntıların etkisiyle buzul alanlanndan çok uzaklara sürüklenir ve okyanus yüzölçümünün beşte birine eşit bir alana yayılırlar. Toplam kütlelerinin 7,65x10121 (% 93'ü Güney Buz denizi kökenlidir) olduğu sanılmaktadır. Su altında kalan bölümü, toplam hacminin dörtte üçünden fazladır ve bu bölümün yüksekliği, su düzeyi üstündeki yükseldiğinin 3-4 katını bulur. Antarktika buzdağlan, olağanüstü boyutlarda olabilir: kilometrelerce (200 km'ye kadar) uzunluk; 50, hatta 100 m’nin üstünde yükseklik; su altında kalan bölümünün kalınlığı en az 200 m. Arktika buzdağlan çoğunlukla Grönland'dan kopar; yükseklikleri 50 m’yi, uzunluklan birkaç yüz metreyi pek ender geçer. Buzultaşlarla yüklü olan buzdağlan, buzul aşındırmasında ve buzul tortullaşmasında etkin rol oynar. Etkileri nispeten alçak enlemlere kadar duyulabilir. Kutup yazı boyunca, buzdağlan deniz ulaşımı için önemli tehlikeler yaratır. Atlas okyanusu’nun kuzey-batı kesiminde, özellikle de Newfoundland Büyük | Seti dolaylannda, buzdağlan, deniz ve 1 uzay araçlarıyla sürekli gözetim altında tu-ğ tulur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder