• COĞRAFYA. Çapakçur ovasının K.-B. kenarında yer alan Bingöl, eski ve yeni olmak üzere iki kesimden oluşur. Yeni kent, Gökdere dağının K. yamaçlarından inerek Murat nehrinin bir kolu olan Göynük çayına kavuşan bir derenin kıyısında, 1 125 -1 150 m yükseklikteki düzlükler-. de kurulmuştur (1935). Hükümet konağı, eğitim kurumlan, lojmanlar ve yeni evler
bu kesimdedir.Eski kent daha aşağıda, vadi tabanindadti Burası, 1936’dan önce Çapakçur ilçesinin merkezi olan Çapakçur kasabası idi. Uzun süre Bingöl1 ün iş ve ticaret merkezi olan bu kesim giderek bu işlevini yitirirken, yeni kent hızla kalabalıklaştı; 1960'ta ancak 8 517 olan nüfusu, 1985'te 37 000'i, 1990’da 41 000'i aştı. Kent ve il 1971'deki yıkıcı depremde büyük zarar gördü.
• TARİH. 1844'te Çevlik adı ile Palu kazasına bağlı bir bucak merkeziydi. Osmanlı devletinin son dönemlerinde, Bitlis ilinin Genç mutasarrıflığına Çapakçur adıyla ilçe yapılarak bağlandı. Birinci Dünya sa-vaşı'nda Ruslar ile birçok çatışma bu kentte yapıldı. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Şeyh Sait ayaklanmasından etkilenen kent, 1936 yılında Bingöl ilinin merkezi oldu. 1945 yılında Çapakçur adı Bingöl olarak değiştirildi.
Bingöl depremi
D. Anadolu'da, 22 mayıs 1971'de meydana gelen ve merkez üssü Bingöl kenti yakınlarında olan yıkıcı deprem. Diyarbakır, Muş, Elazığ ve Tunceli gibi komşu illeri de etkileyen bu yer sarsıntısının şiddeti, Richter ölçeğiyle 6,8 - 7 arasında saptanmıştır. Depremin en şiddetli olduğu bölge, Bingöl kentini de kapsamak üzere K.-D. yönünde Göynük suyu vadisine doğru sokulan ve kabaca çarpık bir üçgen oluşturan alandır. Yaklaşık 7 km2'lik bu pleistoseist alanda yapıların % 90 kadarı yıkılmış ya da oturulamaz ölçüde hasar görmüş; toprakta yarıklar oluşmuştur. Çoğu bu alanda olmak üzere toplam 800’e yakın insanın ölümüne, 1 000'den fazlasının da yaralanmasına yol açan depremden sonra Bingöl kentinin yeniden kurulması gerekmiştir. Aktif faylarla parçalanmışolan bölge, daha önceleri de birçok kez sarsılmıştır. (1940, 1957, 1966)
Blngöller efsanesi, Bingöl dağlann-daki göllere ilişkin efsane. Evliya Çelebi' nin Seyahatname 'sinde (XVII. yy.) anlatıldığına göre, avcının biri Bingöl dağlarında dolaşırken bir kuş vurur. Temizledikten sonra yakındaki bir gölde yıkamak ister. Suya sokar sokmaz kuş canlanır. Avcı, göldeki suyun abıhayat olduğunu anlar, kendisi de içmek ister. Gizi anlaşılan göl, bin parçaya bölünür, böylece abıhayatın hangisinde olduğu bilinemez.
Bir başka efsaneye göre de Köroğlu, bu gölden üç köpük içerek î/iğitlik, ölümsüzlük ve ozanlık yeteneği kazanmıştır. Bu sudan içtiğinden Kırat da ölümsüzleşmiştir. Köroğlu, daha sonra babasını Bingöl dağlarına çıkartarak bu sudan içirmek istemiş amagöl bin parçaya bölündüğün-den abıhayatın hangisinde olduğunu bulamamıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder